Temat znany już od dawna, ale ciągle powodujący wiele sytuacji stresowych, bo jak pogodzić funkcje stróżujące psa z bezpieczeństwem osób mijających posesję, której on pilnuje.
W starożytności, Rzymianie przed wejściem do domu często umieszczali tabliczki z napisem Cave Canem (Strzeż się psa), czyli dzisiejszy napis: „uwaga, zły pies”. Zwalniało ich to z odpowiedzialności za działanie psa. A jak jest dzisiaj?
Odpowiedzialność za psa ponosi osoba, pod której pieczą pies pozostaje.
To ogólna reguła jaką określają przepisy prawa.
Art. 431. Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U.2019.1145) [Szkoda wyrządzona przez zwierzęta]
§ 1. Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.
§ 2. Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
„Przepis art. 431 § 1 k.c. stanowi o odpowiedzialności chowającego zwierzę albo posługującego się nim. Jeżeli określony podmiot zwierzę chowa, natomiast zwierzę wyrządza szkodę, gdy inna osoba posługuje się nim, wówczas za szkodę odpowiada wyłącznie posługujący się zwierzęciem” (A. Szpunar, Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta i rzeczy, Warszawa 1985 ,s. 25 i n..).
Ponoszący odpowiedzialność na podstawie art. 431 § 1 k.c. odpowiada na zasadzie winy za czyn własny oraz na zasadzie ryzyka za zawinione czyny cudze, a mianowicie osób, za które ponosi odpowiedzialność. W naszym przypadku psa. (N. Dobrowolska, Status prawny psa w Polsce. Poradnik praktyka psiarza, rozdział 5.4 Szkoda uczyniona przez psa. Odpowiedzialność za psa, Poligraf 2018).
Samo powieszenie tabliczki na ogrodzeniu posesji prywatnej (Uwaga zły pies) nie zwalnia z odpowiedzialności za zachowanie psa, bo co w przypadku dzieci, które nie potrafią czytać albo osób niewidomych.
Taka tabliczka pełni jedynie funkcję informacyjną i ostrzegawczą, że lepiej być ostrożnym lub uzyskać zgodę właściciela na wejście na teren posesji, a wówczas właściciel ma obowiązek odpowiedniego zabezpieczenia psa, gdyż gość ma prawo czuć się bezpiecznie.
A co z bezpieczeństwem listonosza, który wrzuca listy do skrzynek wiszących np. na ogrodzeniu posesji?
Tutaj podobnie, ma on prawo spokojnie i bezpiecznie wykonywać swoją pracę.
Tabliczka jedynie ostrzega i nie zwalnia z odpowiedzialności za bezpieczeństwo przechodniów, bo akurat nie załataliśmy dziury w płocie, a pies uciekł i rzucił się na przechodnia itp.
Najbezpieczniej zamykać furtkę na klucz albo trzymać psa na ograniczonym ogrodzeniem terenie czy podjąć inne zabezpieczające działania, gdyż inaczej możemy mieć do czynienia z niedopełnieniem obowiązku prawidłowego nadzoru nad psem (art. 77 k.w. - Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze grzywny do 1000* złotych albo karze nagany).
Zabezpieczenia takie pozwolą uniknąć sytuacji nieproszonego gościa np. kuriera albo osoby, która nie zauważy tabliczki ostrzegającej przed psem i wejdzie, czy też ucieczki psa, potrafiącego otwierać klamkę. Znałam osobiście takiego psa, który otwierał wszystkie drzwi w domu, skacząc na klamkę.
Więcej w książce: N. Dobrowolska "Status prawny psa w Polsce. Poradnik praktyka psiarza". Rozdział 5.4 Szkoda uczyniona przez psa. Odpowiedzialność za psa, Poligraf 2018.
Jeśli taki pies stróżujący uczyni szkody zarówno na osobie (uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia), jak i na mieniu (utrata, zniszczenie lub uszkodzenie) albo naruszy dobro w postaci innego zwierzęcia, to odpowiedzialność ponosi osoba sprawująca nad nim opiekę (art. 431 k.c.).
Tak samo, jeśli pies wydostanie się za ogrodzenie i np. pogryzie psa, który mija posesję idąc akurat na spacer z właścicielem.
Pamiętajmy jednak, że wszystko zależy od indywidualnej sytuacji i zachowania każdej ze stron. Jeśli osoba będzie drażniła psa za ogrodzeniem, to trudno oczekiwać, aby pies zachował się wówczas przyjaźnie. W świetle przepisów prawa może nas to nawet zwolnić z odpowiedzialności.
Art. 6. Ustawy o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U.2019.122). [Zakaz zabijania i znęcania się nad zwierzętami]
1a. Zabrania się znęcania nad zwierzętami. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności: pkt 9) złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt.
Posiadając psa ponosimy za niego odpowiedzialność to pewne, ale jeśli posesja jest ogrodzona, a ktoś wtargnął na nią czy włamał się, to czyni to na własną odpowiedzialność.
Mamy wówczas do czynienia z zakłóceniem miru domowego art. 193 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U.2019.1950).
Kto wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 279. k.k. [Kradzież z włamaniem] § 1. Kto kradnie z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli kradzież z włamaniem popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Przestępstwo naruszenia miru domowego może być popełnione zarówno przez działanie („wdziera się”), jak i przez zaniechanie („wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza”). „Wdarcie się” należy odróżniać od „włamania”, choć są to pojęcia bliskie. (Budyn-Kulik Magdalena i in., Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, autor fragmentu: Mozgawa Marek, LEX/el. 2018, data pobrania: 27.06.2018).
Podsumowując. Wszystko zależy od indywidualnej sprawy, ale pamiętajmy, że obowiązkiem właściciela czy opiekuna psa jest zapewnienie w takiej sytuacji bezpieczeństwa osobom trzecim. Natomiast trudno ponosić odpowiedzialność za działania takich osób, jeśli są niezgodne z zasadami współżycia społecznego czy przepisami prawa (drażnienie, włamanie itp.). Pies w końcu pełni określone funkcje w gospodarstwie, w tym ochronne i bardzo często jest terytorialny w pełnieniu tej funkcji (oczywiście znam psa przyjaciela wszystkich, ale ze względu na bezpieczeństwo tej posesji nie powiem gdzie).
Pamiętajmy o zdrowym rozsądku w każdym działaniu, zapewnijmy listonoszom bezpiecznie wykonywanie swoich obowiązków, sami przecież też chcielibyśmy czuć się bezpiecznie.
Więcej na temat odpowiedzialności za psa w książce: N. Dobrowolska, Status prawny psa w Polsce. Poradnik praktyka psiarza, Poligraf 2018.
Autor / zdjęcie : Natalia Dobrowolska. Materiał chroniony prawami autorskimi i wymaga zgody autora na ponowne publikowanie.
Stan prawny na listopad 2019.
Zdjęcie: Wix.com All rights reserved.
Wysłuchaj artykułu na you tube
Zakazane jest publikowanie treści książki, zdjęć, rysunków, grafiki i artykułów bez zgody autora. Jeśli cytujesz fragment, nie zmieniaj jego treści i zaznacz czyje to dzieło - imię i nazwisko autora i nazwa publikacji czy książki z datą wydania, a jeśli powołujesz się na artykuł to dodatkowo dodaj link do strony.